E
Elysée gazeteleri — Bonapartçı eğilimdeki gazeteler; bu ad, cumhurbaşkanı iken Louis Bonaparte'ın Paris'te kalmakta olduğu Elysée sarayından gelmektedir.
Emek Değer Yasası — Klasik iktisatta emek değer yasası; David Ricardo malların değerini belirleyen şeyin o malın üretilmesi için gerekli emek zaman olduğunu ilk kez ileri süren iktisatçıdır.Bu suretle ilk emek değer yasasını ileri sürmüş oluyordu.Yine bu görüşe göre bir malın değerinin içinde hem canlı(üretken) emek hem de ölü emek(sermaye) bulunmaktadır.Klasik iktisadi kuram Marksist iktisat teorisinden farklı olarak malın değerinin içinde artı değer denilen olguyu görmez-değerlendirmez.
Marksist iktisatta emek değer yasası;İnsan ihtiyacını karşılayan bir ürünün üretilmesi için harcanan emek zamanı o ürünün değerini belirler.
Marx öncelikle malın değerinin iki kategoride değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürdü.Eğer bir mal sadece kullanan kişiye yarar sağlamak amacı ile üretildi ise o mal sadece kullanım değerine sahiptir.Marx kullanım değerini yaratan emeğin “belirli bir amaçla yapılan belirli bir türden etkinlik” olarak tanımlanan “somut” ya da “yararlı emek” olduğunu belirler.
Ancak eğer mal elden çıkartılıp ,mübadeleye girecek ise bir meta olarak değerlendirilir.Metanın değeri onda “donmuş” olan emeğin miktarını (harcanan zamanı) yansıtmalıdır.
Bir metada “donmuş” halde bulunan emek “üç tür emeğin” karışımından meydana gelir:
1.Nesnenin yapımında doğrudan harcanmış emek zaman
2.İmalatta kullanılan makinaları üreten emek zaman
3.Ham maddeleri elde etmekte harcanan emek zaman
Ancak emek zaman onu üreten işçinin çalışkanlığına-yeteneğine göre değiştiği için Marx kastettiği emek zamanın “toplumsal olarak gerekli emek zaman”(socially necessarry labor time) olduğunu belirtmiştir.Bu ortalama bir işçinin işi bitirmesi için gerekli zaman birimidir.
Bir meta değeri içinde kullanım değerinin yanı sıra mübadele(değişim) değeri de barındırmaktadır.Mübadele değerini yaratan emek -kullanım değerini yaratan emekten farklı olarak-sadece süresi ile ölçülen “soyut” ya da “farklılaştırılmamış” emektir.(Das Kapital-Francis Wheen -39)
Marx emeğin bu iki yönü arasındaki gerilime işaret eder.Yani kullanım değeri üreten emek ile değişim değeri üreten emek arasında bir çelişme vardır.
Örnek; Bir terzi palto yapmak isterken kullanım değeri açısından kaliteli-sağlam bir palto yapmak ister.Ancak paltoyu çok sağlam yaptığında bu sefer müşteri uzun bir süre kendisine gelmeyecektir.Dolayısı ile yeterince sağlam bir palto yapıp yapmama arasında çelişki yaşar.
Emek Gücü -- Emek ile aynı anlama gelmez, aksine Marx ısrarla bunları birbirinden ayrıştırmaya çalışır.Emek gücü, genel anlamda bir potansiyeli ifade eder ve insanın belli bir kullanım değeri üretirken harcadığı zihinsel ve fiziksel yeteneklerin bütününü anlatır.
Bu anlamda bir potansiyel olarak emek gücü, hem gerekli-ürünü hem de artı-ürünü üretmekte ve ürettigi artı-değere kapitalist tarafından el konulmaktadır.Potansiyel emek, emek gücü olarak alınıp satılan bir meta haline dönüşürken, parada sermaye haline gelir.
Paranın sermayeye çevrilebilmesi için, demek ki, para sahibinin özgür emekçi ile karşı karşıya gelmesi gerekir; bu, emekçinin iki anlamda özgür olması demektir: hem emek-gücünü kendi öz metaı gibi satabilecek durumda özgür bir insan olması gerekir, hem de satmak için elinde başka bir meta olmaması, emek-gücünü gerçekleştirmesi için gerekli her şeyden (üretim araçları) yoksun bulunması gerekir.
Eriha — Ürdün'de, Şeria vadisinde eski bir kent. Efsaneye göre, Eriha'nın duvarları, Yeşu'nun borazan sesleriyle yıkılmış.
Eşleştirme [Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri] – Deneylerde bir çift deneğin bir veya daha fazla değişkene benzerliği yönünden eşleştirilmesi ve denek çiftlerinden birinin deney grubuna, diğerinin de kontrol grubuna atanması süreci.
Etnografya – Açıklamadan çok ayrıntılı ve doğru tanımlamaya odaklanan toplumsal yaşam hakkında rapor.
Etnometodoloji [Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri] – Dolaylı, genellikle konuşulmamış varsayım ve anlaşmalara odaklanan toplumsal yaşam araştırması.
Evren – Bulguları genellemek istediğimiz birimlerin tamamı.
Elysée gazeteleri — Bonapartçı eğilimdeki gazeteler; bu ad, cumhurbaşkanı iken Louis Bonaparte'ın Paris'te kalmakta olduğu Elysée sarayından gelmektedir.
Emek Değer Yasası — Klasik iktisatta emek değer yasası; David Ricardo malların değerini belirleyen şeyin o malın üretilmesi için gerekli emek zaman olduğunu ilk kez ileri süren iktisatçıdır.Bu suretle ilk emek değer yasasını ileri sürmüş oluyordu.Yine bu görüşe göre bir malın değerinin içinde hem canlı(üretken) emek hem de ölü emek(sermaye) bulunmaktadır.Klasik iktisadi kuram Marksist iktisat teorisinden farklı olarak malın değerinin içinde artı değer denilen olguyu görmez-değerlendirmez.
Marksist iktisatta emek değer yasası;İnsan ihtiyacını karşılayan bir ürünün üretilmesi için harcanan emek zamanı o ürünün değerini belirler.
Marx öncelikle malın değerinin iki kategoride değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürdü.Eğer bir mal sadece kullanan kişiye yarar sağlamak amacı ile üretildi ise o mal sadece kullanım değerine sahiptir.Marx kullanım değerini yaratan emeğin “belirli bir amaçla yapılan belirli bir türden etkinlik” olarak tanımlanan “somut” ya da “yararlı emek” olduğunu belirler.
Ancak eğer mal elden çıkartılıp ,mübadeleye girecek ise bir meta olarak değerlendirilir.Metanın değeri onda “donmuş” olan emeğin miktarını (harcanan zamanı) yansıtmalıdır.
Bir metada “donmuş” halde bulunan emek “üç tür emeğin” karışımından meydana gelir:
1.Nesnenin yapımında doğrudan harcanmış emek zaman
2.İmalatta kullanılan makinaları üreten emek zaman
3.Ham maddeleri elde etmekte harcanan emek zaman
Ancak emek zaman onu üreten işçinin çalışkanlığına-yeteneğine göre değiştiği için Marx kastettiği emek zamanın “toplumsal olarak gerekli emek zaman”(socially necessarry labor time) olduğunu belirtmiştir.Bu ortalama bir işçinin işi bitirmesi için gerekli zaman birimidir.
Bir meta değeri içinde kullanım değerinin yanı sıra mübadele(değişim) değeri de barındırmaktadır.Mübadele değerini yaratan emek -kullanım değerini yaratan emekten farklı olarak-sadece süresi ile ölçülen “soyut” ya da “farklılaştırılmamış” emektir.(Das Kapital-Francis Wheen -39)
Marx emeğin bu iki yönü arasındaki gerilime işaret eder.Yani kullanım değeri üreten emek ile değişim değeri üreten emek arasında bir çelişme vardır.
Örnek; Bir terzi palto yapmak isterken kullanım değeri açısından kaliteli-sağlam bir palto yapmak ister.Ancak paltoyu çok sağlam yaptığında bu sefer müşteri uzun bir süre kendisine gelmeyecektir.Dolayısı ile yeterince sağlam bir palto yapıp yapmama arasında çelişki yaşar.
Emek Gücü -- Emek ile aynı anlama gelmez, aksine Marx ısrarla bunları birbirinden ayrıştırmaya çalışır.Emek gücü, genel anlamda bir potansiyeli ifade eder ve insanın belli bir kullanım değeri üretirken harcadığı zihinsel ve fiziksel yeteneklerin bütününü anlatır.
Bu anlamda bir potansiyel olarak emek gücü, hem gerekli-ürünü hem de artı-ürünü üretmekte ve ürettigi artı-değere kapitalist tarafından el konulmaktadır.Potansiyel emek, emek gücü olarak alınıp satılan bir meta haline dönüşürken, parada sermaye haline gelir.
Paranın sermayeye çevrilebilmesi için, demek ki, para sahibinin özgür emekçi ile karşı karşıya gelmesi gerekir; bu, emekçinin iki anlamda özgür olması demektir: hem emek-gücünü kendi öz metaı gibi satabilecek durumda özgür bir insan olması gerekir, hem de satmak için elinde başka bir meta olmaması, emek-gücünü gerçekleştirmesi için gerekli her şeyden (üretim araçları) yoksun bulunması gerekir.
Eriha — Ürdün'de, Şeria vadisinde eski bir kent. Efsaneye göre, Eriha'nın duvarları, Yeşu'nun borazan sesleriyle yıkılmış.
Eşleştirme [Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri] – Deneylerde bir çift deneğin bir veya daha fazla değişkene benzerliği yönünden eşleştirilmesi ve denek çiftlerinden birinin deney grubuna, diğerinin de kontrol grubuna atanması süreci.
Etnografya – Açıklamadan çok ayrıntılı ve doğru tanımlamaya odaklanan toplumsal yaşam hakkında rapor.
Etnometodoloji [Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri] – Dolaylı, genellikle konuşulmamış varsayım ve anlaşmalara odaklanan toplumsal yaşam araştırması.
Evren – Bulguları genellemek istediğimiz birimlerin tamamı.